Wat betekent protest?

Volgens het woordenboek betekent protest: 'uiting van verzet', tonen wanneer je met iets niet akkoord bent, opkomen voor iets waar je in gelooft, iets dat nauw aan je hart ligt en iets waar je niet mee akkoord gaat.

Protestkunst verwijst naar creatieve werken die geproduceerd worden door verschillende mensen, nl.: activisten, kunstenaars,... of bepaalde bewegingen, bvb.: Black Lives Matter, ...

PROTESTACTIE TEGEN

In groep gelijkgestemden, samenkomen en je stem laten horen. Materialen als borden, spandoeken, posters en andere gedrukte materialen gebruikt men om de oorzaak of boodschap over te brengen. Dit zijn onderdelen die we ook te zien krijgen tijdens demonstraties of opstanden, wanneer de bevolking niet akkoord gaat met bepaalde maatregelen, denk aan 26 december wanneer de cultuursector massaal protesteerde in Brussel.

In de kunst zijn dergelijke werken meestal kortstondig en vaak niet gesigneerd of eigendom van een persoon. Ook worden er soms vredessymbolen gebruikt, denk maar aan de verhoogde vuist bij 'Black Lives Matter'. 

OPKOMEN VOOR, POSITIEVE ACTIE VOEREN

Indien er een thema is die je na aan het hart ligt, kan je kiezen om positief naar buiten te komen en gelijkgestemden te zoeken voor je doel. Ook hier wordt er met een zo groot mogelijke groep samengewerkt om het doel in de kijker te plaatsen. 

Denk maar aan de warmte week, op een positieve manier actie voeren, fondsen verzamelen, steeds om een doel dat meer steun en ruchtbaarheid mag krijgen te ondersteunen. Iedereen samen, met een warm hart en positief gevoel. 

PERSOONLIJKE MENING UITEN

Ook via het uiten van je eigen mening, binnen een kleine omgeving kan al een duidelijk gebaar zijn. Hoe bekender je bent, hoe meer anderen je kan bereiken natuurlijk. Deze protestvorm kan zowel positief als negatieve klank hebben. De duidelijkste voorbeelden vinden we hier in de muziek en de modewereld. Een artiest kan via zijn songtekst zijn mening over een bepaald thema uiten. Denk maar aan Bob Dylan, P!nk, Rap en hiphop zijn een uitgelezen medium om je teksten naar je hand te zetten. 

Modeontwerpers gebruiken steeds vaker hun creaties om het klimaat, de oceaanvervuiling of andere thema's te ondersteunen. 

Wat er ook van belang is bij protestkunst is 'waar' het doorgaat, geplaatst en/of geïnstalleerd wordt. Denk maar aan 'Banksy' met zijn graffiti of andere straatkunst.

Protestkunst is niet iets dat zich beperkt tot één regio of land, het is een methode die gekend is en gebruikt wordt over de hele wereld, hierdoor proberen protestartiesten op deze manier ook een zo breed mogelijk publiek te bereiken.

Naarmate de bevolking/het publiek meer durft opkomen voor sociale rechtvaardigheid over de hele wereld, is er een zichtbare toename van het gebruik van protestkunst. Enkele van de meest kritisch effectieve kunstwerken van de afgelopen periode werden buiten de galerie en buiten het museum gehouden en op die manier heeft protestkunst een andere relatie met het publiek gevonden. 

De eed van de Horatii, Jacques-Louis David, 1784

Dit werk wordt beschouwd als een van de meesterstukken van het neoclassicisme. (een kunststroming, gericht op de (bouw)kunst van de oude Grieken en Romeinen). Het werk behandelt een belangrijk onderwerp uit de Romeinse mythologie, waar drie broers in een-op-een gevechten Rome moesten verdedigen tegen de Curiatii uit Alba, een stad uit de buurt en rivaal. Enkel de oudste broer blijft in leven, die door zijn zus vervloekt wordt en haar daarom op haar beurt ook doodsteekt. (Ze was getrouwd met een van de Curiatii) Het gevecht zelf komt voor in verschillende literaire bronnen maar de eed is door David bedacht..

De derde mei, 

Francisco de Goya, 1808

Op dit schilderij is een wandaad afgebeeld die tijdens de Spaanse Onafhankelijkheidsoorlog door de Fransen werd begaan.

Goya werkte van 1808 tot 1814 als hofschilder aan het Franse hof. In zijn serie van schilderijen 'De rampen van de oorlog' gaf Goya uitdrukking aan zijn afkeer van oorlog. Deze schilderijen werden pas na zijn dood openbaar. De aandacht wordt spontaan getrokken naar de man met de witte hemd en omhooggestoken armen. De burgers (slachtoffers) worden herkenbaar weergegeven terwijl degene die hen zullen afslachten anoniem blijven.

Guernica, 

Pablo Picasso, 1937

Het schilderij straalt veel expressie en drama uit, het paard, de stier, de gezichten,.... Het schilderij is 7m op 3m en gemaakt met olieverf. Het werd gemaakt in het kader van een bombardement in het dorpje Guernica (Spanje). Dit bombardement werd veroorzaakt door een fascistische beweging van Hitler. Het dorp heeft enorm afgezien en had veel onschuldige burgers die om het leven kwamen. Dit is dus een protest tegen die bewegingen. Picasso ging hiertegen in opstand en uitte zijn onvrede over de gebeurtenissen. Het schilderij is niet realistisch want er zit veel symboliek achter meerdere onderdelen dan wat er effectief gebeurd is maar dit is een bewuste keuze. Het schilderij wil duidelijk een politiek statement maken en toen was 'de regel' dat dergelijke schilderijen een niet-realistisch karakter moeten hebben.

"Made in the USA", Dareece Walker, 2014

Deze kunstenaar gebruikt karton om te laten zien hoe er met zwarte arrestanten wordt omgegaan. Hij schildert confronterende beelden van politiegeweld. Het karton toont de kwetsbaarheid van de arrestanten. Tegelijkertijd staat zijn werk symbool voor de wijze waarop met de zwarte arrestanten wordt omgegaan, ruw, alsof ze inwisselbaar wegwerpmateriaal zijn.

Het werk van Ti-Rock Moore is controversieel. Niet alleen omdat de familie van Michael Brown niet erg gelukkig was met een nagemaakt lichaam van hun naaste, maar ook omdat Ti-Rock Moore zelf wit is. Met name zwarte demonstranten vroegen zich hardop af in hoeverre een witte kunstenaar zich kan inleven in de levens van de zwarte slachtoffers. Zo blijkt dat demonstranten die protesteren tegen racisme zelf ook niet vrij zijn van vooroordelen. 

Ras en kunst, 

Ti-Rock Moore, 2014

De gevoeligheid van het onderwerp blijkt uit de provocerende kunstenaar Ti-Rock Moore. In haar werk refereert ze opnieuw naar de dood van Eric Garner met de tekst Choke Hold, waarin ze de O vervangt door een strop. Het dode lichaam van Michael Brown maakte ze zelfs letterlijk na in een installatie. Museumbezoekers worden zo fysiek geconfronteerd met het gevolg van racistische politiegeweld.